Τα μοντέλα ηγεσίας στην εκπαίδευση και τα χαρακτηριστικά του επιτυχημένου ηγέτη εκπαιδευτικής μονάδας

Περίληψη

Ο ρόλος της ηγεσίας είναι βασική παράμετρος της δημιουργίας σύγχρονης εκπαιδευτικής μονάδας, ενός οργανισμού «που μαθαίνει», που ανταποκρίνεται στις ανάγκες της σημερινής κοινωνίας, που καλλιεργεί στους μαθητές τις δεξιότητες του 21ου αιώνα και που στοχεύει στη συνολική βελτίωση της παρεχόμενης εκπαίδευσης. Η επιτυχημένη σχολική ηγεσία έχει άμεση σχέση με την αποτελεσματικότητα του σχολείου και την επίτευξη των στόχων του. Η βιβλιογραφική επισκόπηση καταδεικνύει πως υπάρχουν πολλές και διαφορετικές θεωρητικές προσεγγίσεις της έννοιας της ηγεσίας. Ακόμη πολλά και διαφορετικά είναι τα μοντέλα ηγεσίας που εφαρμόζονται στις εκπαιδευτικές μονάδες και διακρίνονται με διάφορα κριτήρια όπως το γενικό προσανατολισμό της ηγεσίας ή τον τρόπο λήψης αποφάσεων ή άλλα πιο εξειδικευμένα κριτήρια. Είναι σημαντική η αποσαφήνιση του όρου της ηγεσίας, η μελέτη και ανάδειξη των χαρακτηριστικών της προσωπικότητας που οδηγούν έναν ηγέτη σε επιτυχία και αποτελεσματικότητα, τα στοιχεία της αποτελεσματικότητας και οι ταξινομήσεις των ηγετικών συμπεριφορών που παρατηρούνται στις εκπαιδευτικές μονάδες. Στην παρούσα εργασία αποσαφηνίζεται ο όρος «ηγεσία» και γίνεται διάκριση του όρου «ηγέτης» από εκείνον του «Διευθυντή» αν και το ιδανικό θα ήταν να αλληλοσυμπληρώνονται οι δύο έννοιες, όμως δε συμβαίνει αυτό. Ακόμη παρουσιάζονται τα πέντε επίπεδα ηγεσίας σύμφωνα με τον John Maxwell. Στη συνέχεια, καταγράφονται τα στυλ ηγεσίας που αναπτύσσονται στις σχολικές μονάδες καθώς και τα κύρια χαρακτηριστικά του επιτυχημένου ηγέτη στην εκπαίδευση. Αξίζει να τονίσουμε εδώ πως δεν είναι δυνατόν να κατατάξουμε απόλυτα έναν σχολικό ηγέτη σε ένα αποκλειστικά μοντέλο ηγεσίας παρότι είναι διακριτά τα χαρακτηριστικά του κάθε μοντέλου, καθώς παρουσιάζουν συχνά οι προσωπικότητες και η συμπεριφορά των ηγετών στοιχεία από διάφορα στυλ ηγεσίας. Στόχος μας είναι να καταγράψουμε μέσω των βιβλιογραφικών αναφορών τα στοιχεία που έχει ο επιτυχημένος ηγέτης σχολικής μονάδας καθώς και τα στυλ – μοντέλα ηγεσίας τα οποία αναβαθμίζουν το σχολικό οργανισμό.