Μουσεία και άτομα με αισθητηριακές αναπηρίες: Πραγματικότητα, προκλήσεις και προοπτικές για ένα μουσείο για όλους

Περίληψη

Τα τελευταία χρόνια υπάρχει διεθνώς ένα αυξανόμενο ενδιαφέρον από την πλευρά των μουσείων για την πρόσβαση των ατόμων με αναπηρίες και τη δημιουργία ενός μουσείου για όλους που θα ανταποκρίνεται στον σύγχρονο κοινωνικό και εκπαιδευτικό του ρόλο. Παρά τα σημαντικά βήματα που έχουν γίνει προς αυτήν την κατεύθυνση, τα άτομα με αναπηρίες εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν φραγμούς πρόσβασης στα μουσεία. Η παρούσα εργασία εστιάζει στα άτομα με αισθητηριακές αναπηρίες –άτομα με αναπηρία όρασης και κωφά/βαρήκοα άτομα– και στους τρόπους με τους οποίους τα μουσεία μπορούν να ανταποκριθούν στις ανάγκες, τα χαρακτηριστικά και τα ενδιαφέροντα των ατόμων αυτών που επισκέπτονται τα μουσεία είτε ως μεμονωμένοι επισκέπτες είτε στο πλαίσιο ομάδων ατόμων με και χωρίς αναπηρίες. Πιο συγκεκριμένα, παρουσιάζεται το παράδειγμα του  Ευρωπαϊκού Προγράμματος Erasmus+ «ToMIMEUS: Towards a Multisensory and Inclusive Museum for Individuals with Sensory Disabilities». Δέκα εταίροι από πέντε διαφορετικές χώρες (Ρουμανία, Ελλάδα, Ουγγαρία, Τουρκία και Βοσνία-Ερζεγοβίνη) μοιράζονται τη γνώση και την εμπειρία τους για την επίτευξη των στόχων του Προγράμματος που είναι: α. η επιμόρφωση του προσωπικού των μουσείων για την ενίσχυση της πρόσβασης των ατόμων με αισθητηριακές αναπηρίες στα μουσεία με βάση σύγχρονα θεωρητικά μοντέλα, πρακτικές και νέες τεχνολογίες, β. η παροχή εκπαιδευτικών και κοινωνικών εμπειριών σε μουσεία για άτομα με αισθητηριακές αναπηρίες, γ. η προώθηση συνεργασιών μεταξύ διαφορετικών φορέων, και δ. η ανάδειξη καλών πρακτικών για την ενίσχυση της πρόσβασης και της συμπερίληψης ατόμων με αισθητηριακές αναπηρίες σε χώρους πολιτισμού, όπως τα μουσεία. Στην εργασία παρουσιάζονται οι βασικές δράσεις του Προγράμματος καθώς επίσης και τα πρώτα αποτελέσματα αναφορικά με τον σχεδιασμό επιμορφωτικού υλικού και σχετικών δράσεων για το προσωπικό των μουσείων. Τα αποτελέσματα του Προγράμματος αναμένεται να συμβάλλουν σημαντικά στην ενίσχυση της πρόσβασης των ατόμων με αισθητηριακές αναπηρίες σε μουσεία και στην προάσπιση του δικαιώματός τους για ισότιμη συμμετοχή στην κοινωνική και πολιτιστική ζωή.